سردرگمی در انتخاب منابع برای جذب، از جمله چالش‌هاییست که عمدتاً سازمانهای مردم نهاد با آن مواجه هستند. این که انرژی خود را برای تأمین کدام منابع صرف کنند تا کارآیی و اثربخشی اقداماتشان در حیطه مأموریت به حداکثر برسد.
در این مقاله نگاهی داریم به انواع منابع و اولویت جذب در سازمانهای مردم نهاد و اهمیت تناسب رویکرد سمن با انتخاب نوع منابع، به نحوی که بیشترین بهره‌وری را برای جامعه هدف به دنبال داشته باشد.
به طور کلی، سازمانهای مردم نهاد خدمات‌شان را با ۴ رویکرد به جامعه هدف ارائه می‌نمایند. رویکرد خیریه‌ای، رویکرد NGOتوانمندساز، رویکرد NGO ترویجگر و کارآفرینی اجتماعی.
سازمانهای مردم نهاد، به ترتیب توسعه یافتگی و ارتقای سطح بلوغشان در یک طیف قرار می‌گیرند.
در ابتدای طیف سازمان‌ها با رویکرد خیریه‌ای، بیشتر منابع خود را صرف حمایت‌های معیشتی از جامعه هدف می‌کنند و اصطلاحاً در پی ماهی دادن به افراد هستند.
بعد از آن با اندکی توسعه و بلوغ فکری در سازمان، رویکردهای توانمندسازی پررنگتر می‌شود و NGOهای توانمندساز با هدف کمک به استقلال مادی و روانی جامعه هدف، به آموزش و مهارت آموزی افراد میپردازند و اصطلاحاً ماهیگیری یاد می‌دهند.
با ارتقای سطح بلوغ سمن، رویکردهای ترویجی و حمایتگری (Advocacy) افزایش می‌یابد تا پس از توانمندسازی افراد، جامعه نیز ظرفیت پذیرش و تعامل با افراد حوزه آسیب را پیدا کند. غایت هدف NGOهای ترویجگر (Advocator) اصلاح و بهبود قوانین جامعه به نفع افراد حوزه آسیب است، تا آنها نیز به حقوق حداقلی شهروندی دست یابند و از رفاه و آرامش نسبی برخوردار شوند.
توسعه یافته‌ترین رویکرد در سازمانهای مردم نهاد، کارآفرینی اجتماعیست. هدف از این رویکرد، استقلال کامل شغلی و توسعه قدرت اختیار و انتخاب جامعه هدف می‌باشد.
کارآفرینی اجتماعی با دو ویژگی اصلی شناخته می‌شود:
۱- می‌دانیم که هدف اصلی یک بنگاه اقتصادی، کسب سود است؛ درحالیکه هدف اصلی و خاستگاه کارآفرینی اجتماعی، رفع یک مسأله اجتماعی یا ایجاد یک منفعت اجتماعیست. به عبارت دیگر، مادامی که سود فعالیت‌های یک کارآفرینی اجتماعی در نقطه سربه‌سر قرار دارد، به دنبال حداکثرسازی بازده اجتماعیست.
۲- در بنگاه‌های اقتصادی، سهامداران و هیأت مدیره از مابه‌التفاوت درآمدها و هزینه‌ها، سود برداشت می‌کنند، اما در کارآفرینی اجتماعی، هیأت امنا یا هیأت مدیره سودی دریافت نمی‌کنند. به مشاغل تعریف شده در سازمان، حقوق اختصاص می‌یابد؛ اما سودی برداشت نمی‌شود. عایدیها هم صرف توسعه خود سازمان می‌گردد و خارج نمی‌شود.
به طور کلی باید تلاش کرد خیریه‌ها به NGOهای توانمندساز، سپس ترویجگر و در نهایت به کارآفرینی اجتماعی تبدیل شوند.
از طرف دیگر، منابع سازمانی به ۴ دسته کلی تقسیم می شوند؛
منابع انسانی، فیزیکی، اطلاعاتی و مالی.
منابع انسانی: شامل نیروهای داوطلب، نیمه داوطلب و غیرداوطلب (موظف)
منابع فیزیکی: شامل فضای اداری و میدانی سازمان، تجهیزات، کامپیوتر، لوازم اداری و …
منابع اطلاعاتی: شامل نرم افزار و سیستم‌های اطلاعاتی، تخصص مشاوران و نیروهای تخصصی، محتواهای علمی و …
و منابع مالی: شامل منابع ریالی و ارزی.
هر سازمان مردم نهاد باید مشخص کند چه رویکردی در ارائه خدمات به جامعه هدف دارد، رویکرد غالب خود را تعیین و سپس جهت تأمین منابع اقدام نماید.
یکی از چالشهای سازمانهای مردم نهاد این است که جهت تأمین منابع، متناسب با نوع سازمان اقدام نمی‌شود. سازمان‌ها باید بدانند منبع غالبی که نیاز دارند کدام است.
سازمان‌هایی با رویکرد خیریه، جهت حمایت‌های معیشتی، بیشتر به منابع مالی نیاز دارند. حتی به دلیل تنوع نیازهای هر خانواده یا گروه هدف، وجه نقد از کالا مناسب‌تر است.
NGOهای توانمندساز به دلیل رویکردهای آموزشی و مهارت آموزی، بیشتر به فضای فیزیکی و تجهیزات و منابع انسانی نیاز دارند.
NGOهای ترویجگر جهت انجام رایزنی‌ها، لابی، چانه‌زنی، نفوذ بر افکار عمومی و تأثیر بر رویه‌های قانون‌گذاری، عمدتاً نیازمند منابع اطلاعاتی و انسانی هستند.
کارآفرینی‌های اجتماعی به همه انواع منابع احتیاج دارند؛ اما منابع مالی، آخرین چیزیست که از حامیان خود طلب می‌کنند. قبل از آن حامیان را متقاعد می‌سازند که از اعتبار، تخصص و شبکه‌های ارتباطی خود در جهت ترویج و آگاهی بخشی نسبت به حیطه مأموریت سازمان، هزینه نمایند.
به این ترتیب، سازمانهای مردم نهاد با شناخت و انتخاب رویکرد خود در حمایت از جامعه هدف، می‌توانند نسبت به تأمین منابع، به مراتب کارآمدتر و اثربخشتر عمل نمایند.
ارتباط با ما
صفحه اینستاگرامی رسا
تامین منابع در سازمان مردم نهاد
تامین منابع در سازمانهای مردم نهاد
جذب منابع در سازمان مردم نهاد
اولویت جذب منابع در سازمان مردم نهاد
تامین منابع در سمن‌ها
جذب و تامین منابع در سمن‌ها
اولویت جذب منابع در سمن
انواع سازمان مردم نهاد
